در دنیای امروزی “آلودگی هوا” به یکی از معضلات پیچیده و البته همیشگی در زندگی انسان های سراسر جهان تبدیل شده است. انتشار گازهای گلخانه ای طی دهه های متمادی و از نیمه قرن بیستم میلادی تاکنون هر سال بیشتر شده است. انتشار این گازها همزمان تغییراتی در زیست بوم انسان و جانوران ایجاد کرده است.
صنعتی شدن زندگی و تولید گازها و ذرات آلوده و معلق موجود در هوا، سلامتی مردم را تحت تاثیر قرار داده و آلودگی هوا برای تمامی افراد جامعه مضر است. اما کودکان، سالمندان، زنان باردار و بیماران قلبی در معرض آسیب بیشتر و پر خطرتر قرار دارند. هنگامی که آلاینده های موجود در هوا وارد بدن می‌شوند و سلول‌های بدن را تخریب کرده و باعث تضعیف سیستم ایمنی می‌گردد. آلودگی هوا هم به شکل حاد و هم مزمن بر سلامت انسان سیستم های مختلف بدن تاثیر می گذارد. گستره این تاثیرات شامل تحریکات تنفسی بالا یا جزیی، بیماری های قلبی و تنفسی مزمن، سرطان ریه، عفونت های تنفسی حاد در کودکان و برنشیت مزمن در بزرگسالان، وخیم تر شدن بیماریهای ریوی و قلبی و حملات آسمی می گردد.
یکی از اصلی ترین مشکل شهروندان کابل و سایر کلان شهرهای کشور مساله آلودگی های هوا است. آلودگی هوای کابل در مرز هشدار است. طبق برخی بررسی ها سالانه دست کم ۳۰۰۰ شهروند افغانستان بر اثر آلودگی محیط زیست از بین می روند. آلودگی هوا در افغانستان به ویژه در شهر کابل شدیداً زندگی مردم را تهدید می کند. هرچند میلیون ها شهروندکشور در زیر خط فقر قرار دارند و نا امنی در کشور نیز بی داد می کند اما مشکلات محیط زیستی بالاتر از آن دانسته شده است.
شهروندان و پزشکان در پایتخت از میزان آلودگی هوای پایتخت شاکی اند. در این وضعیت بحرانی هوای پایتخت افغانستان، اداره محیط زیست گفته که مشکل اصلی برای کنترول میزان الودگی هوا در بزرگ‌شهرهای این کشور بویژه در پایتخت، استفاده بی‌رویه مردم از مواد سوخت بی‌کیفیت و زغال سنگ اند و این اداره توان کنترول خانواده‌ها را ندارد. شمار زیادی از شهروندان، برای گرمایش منازل درفصل سرما و برخى حمام ها از زغال سنگ استفاده می‌کنند که این مسئله باعث آلوده شدن بیشتر هوای کابل شده است. بحث زغال سنگ، یکى از مواردى است که همیشه مورد نگرانی اداره محیط زیست است. زغال سنگ در حال حاضر آلوده کننده‌ترین سوخت فسیلی به شمار می‌رود وسوخت مناسب براى گرم گردن منازل نمی باشد و می تواند تاثیرات منفی به محیط زیست بگذارد و حتی آلودگی هوا را هم بیشتر افزایش می دهد .این در حالی است که نگرانی ها از نبود بدیل مناسب برای استفاده از زغال سنگ همچنان وجود دارد. در این شرایط برای کنترل آلودگی هوا شایداستفاده از فیلترها بهترین گزینه می باشد. نصب فیلتر تصفیه دود زغال سنگ که درتمام بخاری ها و حمام ها می تواند در کاهش آلودگی هوا موثر باشد.
آلودگی هوا در شهر کابل مشکلی جدی است که با گذشت زمان هر روز افزایش می یابد و هنوز مشخص نیست که حکومت چگونه می تواند به این مشکلات رسیدگی کند. در نبود پلان مشخص از سوی اداره محیط زیست و همکاری و همراهی جدی شهروندان با دولت نمی توان انتظار داشت که تغییرات چندانی در محیط پیرامونی زندگی شهروندان بوجود آید.
نویسنده: داکتر زهرا اخلاقی ماستر صحت عامه و تغذیه
