مرکز خبرنگاران افغانستان (AFJC) و انجمن ژورنالیستان آزاد افغانستان (AIJA) در یک گزارش مشترک پیرامون وضعیت خبرنگاران، می‌گویند که میزان خشونت‌ها علیه کارمندان رسانهای در مقایسه با دوره جمهوریت دو برابر شده است.
این نهادها روز چهارشنبه، ۲۵ حوت، به مناسب روز ملی خبرنگار، اعلام کردند که در سال جاری، دست‌کم ۱۱۷ مورد خشونت علیه خبرنگاران و اقدام علیه رسانه‌ها را ثبت کرده‌اند.
بر بنیاد این گزارش، بیشتر از ۴۰ درصد رسانه‌ها، به‌شمول رادیوها، تلویزیون‌ها، نشریه‌های چاپی و ویب‌سایت‌های خبری که در مجموع ۵۷۸ رسانه می‌شوند، به دلیل مشکلات اقتصادی و محدودیت‌های کاری بسته شده‌اند.
این در حالی است که دست‌کم ۳۰ درصد رسانه‌های دیگر نیز در آستانه بسته‌شدن قرار دارند و در جریان روز یا هفته، تنها چند ساعت فعالیت می‌کنند.
هرچند این نهادها می‌گویند که آمار ثبت‌شده از خشونت‌ها در مقایسه با سال گذشته تغییر زیادی نداشته، اما مبتنی بر گزارش، در سال جاری فضای کاری برای خبرنگاران و رسانه‌های آزاد بسیار محدود و ترس و خودسانسوری بی‌سابقه‌ای در رسانه‌ها حاکم است.
همچنان در این گزارش، میزان خشونت علیه خبرنگاران در دو دوره جمهوریت و پس از آن بررسی شده است.
در یافته‌های مرکز خبرنگاران و انجمن ژورنالیستان آزاد افغانستان آمده است که در سال ۱۴۰۰، دست‌کم چهار خبرنگار و کارمند رسانهای جاری جان باخته‌اند.
در این میان، مینا خیری، مجری تلویزیون آریانانیوز و دانش صدیقی، گزارشگر خبرگزاری رویترز در دوره حکومت اشرف غنی کشته شدند.
این در حالی است که علی‌رضا احمدی، گزارشگر خبرگزاری رها و نجمه صادقی، مجری تلویزیون جهان صحت پس از سقوط جمهوریت، در پی انفجار مرگ‌بار در میدان هوایی کابل جان‌های‌شان را از دست داده‌اند.
به این ترتیب شمار قربانیان جامعه رسانهای در سال جاری در مقایسه با ۱۱ خبرنگار و کارمند رسانهای جان‌باخته در سال ۱۳۹۹، کاهش قابل ملاحظه‌ای داشته است.
با این حال، از نظر وقوع سایر خشونت‌ها، جامعه رسانهای افغانستان سال متفات و توأم با افزایش خشونت و محدودیت بی‌سابقه را تجربه کرده است.
در این گزارش آمده است که در پنج ماه نخست جمهوریت، ۳۳ مورد خشونت، از جمله ۱۵ مورد تهدید و توهین، ۸ مورد لت‌و‌کوب، ۵ مورد بازداشت، ۳ زخمی و ۲ مورد ربوده شدن خبرنگاران به ثبت رسیده است که از این میان، در ۱۲ مورد افراد ناشناس و زورمند، در ۱۲ مورد دولت و در ۹ مورد نیز مخالفان مسلح حکومت اشرف غنی مسوول شناخته شدند.
با این وجود، رویدادهای ثبت‌شده در هفت ماه اخیر ، بیشتر شامل بازداشت و خشونت فیزیکی از سوی مسوولان امنیتی است.
در این مدت، حداقل ۶۶ رویداد بازداشت موقت خبرنگاران ثبت شده که از یک ساعت تا چند ساعت و حتا یک ماه ادامه یافته است.
به گفته مسوولان در این دو نهاد خبرنگاری، این بازداشت‌ها در بیشتر موارد خشونت فیزیکی، توهین و حتا شکنجه خبرنگاران را در پی داشته است.
همچنان بر اساس گزارش مشترک مرکز خبرنگاران افغانستان و انجمن ژورنالیستان آزاد افغانستان، صدها خبرنگار مرد و زن پس از سقوط جمهوریت کشور را ترک کرده‌اند.
در گزارش سالانه این دو نهاد حامی خبرنگاران و رسانه‌ها آمده است که پس از سقوط حکومت اشرف غنی، افزون بر افزایش بی‌سابقه تهدید و ارعاب خبرنگاران و کارمندان رسانهای، دسترسی به اطلاعات نیز در کشور به شکل جدی محدود شده است و خبرنگاران مجبور به خودسانسوری شده‌اند.
در کنار این، نبود بیمه صحی و کاری برای خبرنگاران از جمله مشکلات دیگر آنان در افغانستان است، به گونه‌ای که در پی تحولات اخیر، معاش کارمندان رسانهای کاهش چشم‌گیری داشته است و شماری از خبرنگاران نیز بیکار شده‌اند.
مرکز خبرنگاران افغانستان و انجمن ژورنالیستان آزاد افغانستان از مسوولان خواسته‌اند که برای اجرایی‌کردن قانون رسانه‌های همگانی و سایر قوانین مرتبط، تعهد سیاسی قاطع بدهند و کمیته مشترک حکومت و رسانه‌ها که برای رسیده‌گی به مشکلات امنیتی خبرنگاران در دوران جمهوریت ایجاد شده بود را نیز احیا کنند.
این گزارش در حالی نشر میشود که در پی تحولات اخیر، میزان خشونت‌ها و تهدیدها علیه خبرنگاران در کشور افزایش یافته است.
پیش از این، برخی از نهادهای حامی رسانه‌ها اعلام کرده بودند که دست‌کم ۸۰ درصد خبرنگاران زن کارشان را از دست داده‌اند.
