حزب وحدت اسلامی به رهبری محمدکریم خلیلی، در واکنش به موضع‌گیری‌های برخی از چهره‌های سیاسی درباره‌ی نظام سیاسی در افغانستان، گفته است که با توجه به تجارب گذشته، نظام پارلمانی فدرال «بهترین» گزینه برای پایان دادن به بحران سیاسی در کشور است.
در اعلامیه حزب وحدت که روز (پنج‌شنبه، ۱۲ عقرب) منتشر شده، آمده است که در این اواخر، موضوع نظام سیاسی آینده افغانستان به یک بحث داغ در رسانه‌های اجتماعی تبدیل شده و گزینه‌های مختلف به‌شمول فدرالیسم مورد مطالعه، نقد و نظر آگاهان و کاربران رسانه‌ها قرار گرفته است.
حزب وحدت با اعلام موضع خود گفته این حزب معتقد است که با توجه به تجارب گذشته افغانستان، از میان ساختارهایی که مبتنی بر اراده‌ی آزاد مردم اند، نظام پارلمانی فدرال بهترین گزینه برای پایان دادن به بحران سیاسی در افغانستان است.
در اعلامیه این حزب آمده است که نظام پارلمانی فدرال یک نوع مکانیسم برای توزیع و پخش افقی و عمودی قدرت سیاسی است که در آن صلاحیت‌ها میان قوای سه‌گانه و نهادهای دولتی در سطح ملی و محلی به‌صورت معنادار توزیع و به مردم محل در تصمیم‌گیری‌های محلی نقش بیشتری داده میشود.
به باور حزب وحدت، فدرالیسم از انحصار قدرت جلوگیری کرده، دموکراسی و اراده‌ی آزاد مردم را به «بهترین وجه تمثیل می‌کند».
این حزب تأکید کرده است که برخلاف برخی نگرانی‌های موجود، نظام فدرالی بهترین ساختار برای حفظ افغانستان با ثبات، متحد و یکپارچه است: «امروز بزرگ‌ترین دموکراسی‌های جهان با فدرالیسم اداره می‌شوند. یکی از انگیزه‌های گرایش به فدرالیسم در این کشورها جلوگیری از تجزیه و حمایت از وحدت سرزمینی بوده است.»
حزب وحدت در بخشی از اعلامیه‌ای خود گفته است که افغانستان یک کشور چند قومی است و تلاش برای انحصار قدرت سیاسی، از عوامل اصلی تداوم بحران در کشور است. از سوی دیگر، به‌گفته‌ی حزب وحدت، تجربه سیاسی افغانستان نشان می‌دهد که ساختارهای تمرکزگرا به انحصار می‌انجامد، هرچند بر انتخابات مبتنی باشد.
حزب خلیلی اضافه کرده است: «به هر میزانی که قدرت و اداره متمرکز میشود، امکان این‌که حکومت فراقانونی و فراسیستمی شود و قدرت به استبداد و سرانجام به خشونت و بی‌ثباتی سیاسی بیانجامد خیلی بیشتر است. به همین دلیل، نظام ریاستی جمهوری اسلامی افغانستان یک نظام ناموفق بود و با شکست و فروپاشی مواجه گردید.»
