مسائل امنیتی افغانستان، یکی از محورهای بحث پژوهشگران در پرتگال
کنفرانس بین‌المللی سه‌روزه با عنوان «ژئوپلیتیک، مهاجرت و هویت‌ها در اسیا مرکزی و ایرواسیا» از تاریخ ۸ تا ۱۰ جنوری ۲۰۲۵، با میزبانی دانشگاه لیزبون پرتگال و به همت دو نهاد تحقیقاتی-علمی CESS و ESCAS در حال برگزاری است.
در این کنفرانس، یکی از موضوعات مهم که پژوهشگران به آن پرداخته‌اند، وضعیت افغانستان است. همچنین، مسائل کلیدی آسیای میانه از جمله امنیت و دفاع، دموکراسی، اقتصاد، رقابت‌های منطقه‌ای و حضور قدرت‌های بزرگ نیز مورد بحث و بررسی قرار گرفته‌اند.
بسم‌الله تابان، دانشجوی دکترا و پژوهشگر مسائل امنیتی، به‌عنوان یکی از سخنرانان این نشست، به بررسی وضعیت کنونی افغانستان از منظر امنیتی، مواد مخدر و حقوق بشر پرداخت. وی در سخنرانی خود اظهار داشت: «شرایط کنونی افغانستان به‌طور غیرقابل‌باور از لحاظ امنیتی و حقوق بشر برای شهروندان نگران‌کننده است و طالبان انتقام‌گیری از مردم افغانستان را به‌عنوان یک استراتژی روزمره اجرا می‌کنند.»
آقای تابان همچنین افزود: «آزادی بیان به‌طور کامل سرکوب شده و تعداد زیادی از خبرنگاران و فعالان حقوق بشر به دلیل اطلاع‌رسانی و دادخواهی، در زندان‌های طالبان شرایط بسیار بدی را تحمل می‌کنند.»
وی در ادامه صحبت‌های خود به حضور گروه‌های تروریستی مستقر در افغانستان و نقش طالبان در زمینه‌سازی برای رشد آنها اشاره کرد و گفت: «افغانستان بدون هیچ تردیدی به بهشت امن گروه‌های تروریستی منطقه‌ای و بین‌المللی تبدیل شده است. طالبان اکنون به نمایندگی از این گروه‌ها با جهان معامله می‌کنند که نمونه آن درخواست طالبان برای آزادی رحیم‌الله، یکی از اعضای مهم القاعده، از زندان گوانتانامو است.»
آقای تابان همچنین به ادامه کشتار نیروهای امنیتی و دفاعی پیشین و هدف قرار دادن عمدی جامعه هزاره، که مصداق جنایت علیه بشریت و نسل‌کشی است، اشاره کرده و با ارائه آمار و اطلاعات گفت: «طالبان به‌طور روزانه نیروهای امنیتی و دفاعی پیشین را به قتل می‌رسانند و هیچ نهاد بین‌المللی در این زمینه واکنش جدی نشان نمی‌دهد. همچنین، هزاره‌ها در معرض خطر جدی تداوم نسل‌کشی واقعی قرار دارند.»
در همین حال، دکتر عبدالغنی محمد عظیموف، استاد دانشگاه ملی تاجیکستان و پژوهشگر برجسته تاجیک، در سخنرانی خود به موضوع افغانستان پرداخته و ضمن برشمردن پروژه‌های مهم منطقه‌ای مشترک میان کشورهای آسیای میانه و جنوب آسیا، به پروژه کانال قوش‌تپه اشاره کرد. وی گفت: «با اینکه هر نوع توسعه در منطقه ارزشمند است، اما ما بر این باوریم که موضوع کانال قوش‌تپه تنها یک پروژه توسعه‌ای نیست، بلکه یک مسئله مهم با ابعاد سیاست داخلی و منطقه‌ای است.»
وی افزود: «با تکمیل کانال قوش‌تپه، انتقال پشتون‌ها از جنوب به شمال افغانستان اجرا خواهد شد که تهدیدی جدی برای ارزش‌های مشترک خراسان بزرگ و مردمان بومی شمال افغانستان محسوب میشود و ما شاهد شکل‌گیری پشتونستان شمالی خواهیم بود. علاوه بر این، با اجرای این پروژه، جغرافیای تولید مواد مخدر نیز به شمال منتقل خواهد شد که تهدیدی جدی برای کشورهای آسیای میانه به شمار می‌رود.»
این کنفرانس با حضور بیش از ۱۰۰ پژوهشگر از سراسر جهان برگزار شده و مسائل مهم آسیای میانه از جمله امنیت و دفاع، دموکراسی، اقتصاد، رقابت منطقه‌ای و حضور قدرت‌های بزرگ را مورد بررسی عمیق دانشگاهیان قرار می‌دهد.
